Gdzie trafiają odpady budowlane i inne?

Odpady budowlane powstałe w wyniku remontu lub rozbiórki należy zagospodarować. Ziemia, beton, cegły, tynk, styropian, płytki ceramiczne itp. muszą zostać zutylizowane lub poddane recyklingowi. Co dzieje się z odpadami, które znikną z naszego podwórka? Gdzie trafiają i kiedy mogą zyskać „drugie życie”?

Odpady do ponownego wykorzystania

Beton i cegły, czyli czysty gruz, to odpady uznawane za najcenniejszy surowiec; chętnie wykorzystywany przez firmy budowlane. Recykling takich nieczystości jest jednak dość skomplikowany – wymaga zaopatrzenia w przesiewacze, które zajmą się dokładnym oczyszczeniem gruzu. Następnie materiał trafia do kruszarki. Dzięki jej pracy powstaje kruszywo o średnicy większej niż 1 milimetr. W procesie biorą udział także sprzęty do miażdżenia betonu.

Gotowe kruszywo jest wykorzystywane do utwardzenia gruntu, wzmocnienia fundamentów, produkcji mieszanek betonowych, drenażu, a nawet układania nawierzchni kortów. Jest częścią mieszanki asfaltu i znajduje zastosowanie w budowie wałów przeciwpowodziowych.

Oprócz czystego gruzu do ponownego wykorzystania dobrze nadają się również:

• Drewno
  Po rozbiórce bardzo często pozostają elementy stolarki okiennej, pokrycia dachów, belki lub deski po szalunkach. Większość tego typu rzeczy nadaje się do recyklingu. Materiał można wykorzystać jako biomasę lub do produkcji płyt wiórowych. Najczęściej stosowaną metodą jest rozdrabnianie drewna i pozyskiwanie surowca do produkcji płyt wiórowych albo przerabiania go na paliwo w postaci brykietów lub pelletu. Część drewna można przeznaczyć do zużycia w elektrociepłowniach i elektrowniach jako biomasa. Możliwości wykorzystania drewna zależą od jego jakości i stopnia zanieczyszczenia czynnikami fizycznymi – np. resztkami zapraw lub chemicznymi – impregnatami czy farbami. Część odpadów drewnianych jest też używana do produkcji różnych materiałów kompozytowych, wiele pozostałości trafia także do przerobu na kompost.
• Złom
  Pręty zbrojeniowe i elektryczne nadają się do ponownego wykorzystania, pod warunkiem że najpierw zostaną posegregowane. W tym przypadku recykling składa się z oczyszczenia i przetopienia surowca. Z uwagi na wysoką cenę najbardziej pożądane są metale nieżelazne. Dużą wartość mają przewody, grzejniki, rury i inne części instalacji miedziane, aluminiowe albo stworzone z ich stopów. W podobny sposób postępuje się z wyrobami stalowymi. Najczęściej ponownie wykorzystywane są elementy konstrukcyjne, które nie muszą być mechanicznie oddzielane od betonu lub innych materiałów. Istnieją jednak również możliwości wykorzystywana stali zbrojeniowej.
• Tworzywa sztuczne
  Stosunkowo często do recyklingu kierowane są tworzywa sztuczne, choć także w tym przypadku wiele zależy od rodzaju materiału oraz stopnia jego zanieczyszczenia. Znaczna część tworzyw jest jednak przerabiana na wszelkiego rodzaju wypełniacze używane przy produkcji materiałów budowlanych, np. jako elementy termoizolacyjne.

Składowanie odpadów budowlanych

Odpady, których nie można przetworzyć, są przewożone na specjalne wysypiska w celu ich składowania. Najważniejsze kwestią jest ich prawidłowe zabezpieczenie w sposób uniemożliwiający wyrządzenie szkody na środowisku w postaci emitowania szkodliwych substancji. W niektórych przypadkach możliwe jest ich przewiezienie do spalarni. Czasem odpady budowlane mogą zostać zabrane bezpłatnie przez gminę. Taka opcja najczęściej jest możliwa raz w roku albo co 6 miesięcy. Osoby fizyczne mogą również za darmo przewieźć śmieci do PSZOK-u.

Ogłoszenia „Przyjmę gruz”

Planując oddanie odpadów budowlanych, możemy spotkać się z wieloma ogłoszeniami w typie „przyjmę gruz”, w internecie bądź na ulicznych banerach. Choć ogłoszeniodawcy rzeczywiście chętnie przyjmą gruz, cement lub gips, to niekoniecznie będą zainteresowani innymi odpadami z budowy. Po przyjęciu przez nieznaną nam osobę odpad może nie być odpowiednio zabezpieczony i użyty. W niektórych przypadkach posłuży do prac związanych z podbudową czy wyrównaniem gruntu, jednak może się zdarzyć, że bez odpowiedniego przetworzenia będzie zagrożeniem dla środowiska. Mając to na uwadze, zastanówmy się, zanim odpowiemy na przypadkowe ogłoszenie.

Odpady posegregowane suche

Każdy rodzaj odpadu ma nieco inną ścieżkę w obiegu. Szkło najczęściej od razu jest przekazywane hutom w celu przetopienia, natomiast pozostałe posegregowane odpady po zważeniu i opisaniu trafiają do sortowni ze specjalistyczną linią technologiczną. Tam są poddawane dodatkowej selekcji i oczyszczaniu z niepożądanych wtrąceń. Linia składa się m.in. z rozrywarki do worków, kabiny do wstępnej segregacji oraz sita bębnowego i separatorów. Część zadań z zakresu sortowania ręcznie wykonują pracownicy. Po zakończeniu tego etapu zakłady sprzedają centrom recyklingu surowce wtórne, np. papier, tekturę, opakowania wielomateriałowe, butelki PET z podziałem na kolory, opakowania po chemii gospodarczej, folię itd.

Bioodpady

Bioodpady najlepiej jest zagospodarować w miejscu ich powstania, czyli kompostować. Jeśli z jakichś względów jest to niemożliwe, bioodpady należy wyrzucić do przeznaczonego na nie worka lub pojemnika. Po odebraniu są przewożone do zakładu zagospodarowania odpadów, a następnie trafiają do instalacji fermentacji połączonej z biogazownią. Biogaz jest spalany w agregatach kogeneracyjnych produkujących energię cieplną i elektryczną. Energia cieplna służy do podtrzymania procesu fermentacji, ogrzania zakładu zimą, a latem – chłodzenia. Wyprodukowana energia elektryczna zasila maszyny w zakładzie, a jej nadwyżka jest sprzedawana do sieci energetycznej.

Pozostałości odpadów po fermentacji trafiają do instalacji stabilizacji tlenowej (kompostowni), służącej do napowietrzania i nawadniania odpadów w zamkniętych boksach. Odpady są później transportowane na otwarty plac kompostowania w celu wytworzenia z nich naturalnego nawozu.

Odpady zmieszane

Odpady resztkowe po odebraniu są przewożone do zakładu zagospodarowania. Po zważeniu trafiają do sortowni w celu wydzielenia z nich surowców, odpadów o właściwościach energetycznych i balastu. Z części (około kilkunastu procent) odpadów zmieszanych można jeszcze wydzielić towar do recyklingu. Z odpadów resztkowych udaje się odzyskać też niewielką część frakcji biodegradowalnej, nadającej się do suszenia w kompostowniach.

Po odzyskaniu cennych surowców odpady resztkowe poddawane są kolejnemu sortowaniu, które służy wydzieleniu z nich nieczystości o parametrach, które nadadzą się do produkcji niekonwencjonalnego paliwa, jako alternatywy dla paliw kopalnych.

Po wysortowaniu z odpadów zmieszanych materiałów do recyklingu i elementów, z których może powstać paliwo alternatywne, pozostaje balast. Są to resztki, z którymi nic nie da się zrobić. Docelowo trafiają one do kwater składowiska o niecce uszczelnionej w ten sposób, by zabezpieczyć grunty przed wyciekami szkodliwych substancji z balastu.

Rekultywacja to ostatni etap użytkowania składowiska. Proces polega na nadaniu lub przywróceniu zdegradowanym terenom nowych wartości użytkowych i/lub przyrodniczych.