Odpady opakowaniowe – kluczowe elementy recyklingu

Odpady opakowaniowe stanowią dużą część ogólnego strumienia nieczystości, ponieważ prawie każdy produkt wprowadzany na rynek jest w coś zapakowany. Jak wskazał Główny Urząd Statystyczny, w 2020 roku na każdego mieszkańca Polski przypadało 130 kg odpadów komunalnych, z czego 14 kg to zmieszane odpady opakowaniowe. 

Definicja odpadów opakowaniowych

Odpady opakowaniowe to nic innego jak wszystkie materiały wprowadzone do obiegu, które po pewnym czasie przestały być potrzebne i nie są już używane. Mogą składać się z różnego rodzaju materiałów; rodzaj opakowania nie ma znaczenia – mogą to być zarówno opakowania papierowe, jak i plastikowe. Odpady powstające w procesie produkcji opakowań nie są uważane za odpady opakowaniowe.

Przykłady odpadów opakowaniowych

Odpady opakowaniowe można podzielić na różne rodzaje, w zależności od materiału, z którego zostały wykonane. To:

• papier i tektura (np. kartony i pudełka),
• tworzywa sztuczne (np. opakowania po napojach),
• drewno (np. skrzynki),
• metal (np. puszki),
• szkło (bezbarwne i kolorowe),
• tekstylia (np. woreczki materiałowe).

Ze względu na różnorodność odpadów opakowaniowych w celu ułatwienia recyklingu należy je posegregować.

Zmieszane odpady opakowaniowe – co wtedy?

Czasami firma może produkować duże ilości różnych rodzajów odpadów opakowaniowych niesegregowanych. Wówczas mówimy o „zmieszanych odpadach opakowaniowych”. Te mają inny kod odpadu niż posortowane odpady opakowaniowe. Kody są bardzo ważne i niezbędne przy wystawianiu karty przekazania odpadu w BDO. W celu przypisania odpowiedniego kodu do konkretnego rodzaju odpadu wystarczy skorzystać z katalogu odpadów.

Nowe przepisy w gospodarowaniu odpadami opakowaniowymi

Od 2022 roku w gospodarce odpadami opakowaniowymi w Polsce obowiązują dwa kluczowe rozporządzenia: jedno dotyczące rocznych poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych do 2030 roku (Dz.U. z 2021 r. poz. 2375), a drugie szczegółowych warunków zaliczania masy odpadów opakowaniowych do poddanych recyklingowi (Dz.U. z 2021 r. poz. 2365). Te regulacje, przygotowane przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, mają na celu wdrożenie dyrektywy 94/62/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 20 grudnia 1994 roku w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych.

Od 2022 roku producenci wprowadzający produkty w opakowaniach na rynek są zobowiązani do osiągnięcia określonych rocznie rosnących poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych. Przykładowo, w 2022 r. poziom ten wynosi 59 proc. i ma wzrosnąć do 70 proc. do 2030 r. Dodatkowo określono wymagane poziomy recyklingu odpadów opakowaniowych wykonanych z różnych materiałów, takich jak tworzywa sztuczne, drewno, szkło, papier i tektura, aluminium oraz metale żelazne.

Drugi z nowych aktów prawnych wprowadza zmiany w kalkulacji poziomów recyklingu. Od 2022 r. mierzone będą one po odrzuceniu odpadu balastowego, czyli odpadów, które nie podlegają dalszemu recyklingowi opakowań. Do tej pory za masę odpadów poddaną procesom recyklingu uznawano całą masę przekazaną do zakładu przetwarzania. Teraz, po wykonaniu czynności kontrolnych i sortowania, to tylko odpady, które podlegają dalszemu recyklingowi.

Jak powinno wyglądać oznakowanie opakowań?

Zgodnie z artykułem 15 ustęp 1a i 1b ustawy o gospodarce opakowaniami, każdy przedsiębiorca wprowadzający produkty w opakowaniach ma obowiązek umieszczać na nich oznakowania wskazujące na sposób selektywnego zbierania odpadów. Oznaczenia muszą być wyraźne, trwałe i czytelne, a ich celem jest jasne poinformowanie konsumenta o właściwym postępowaniu z danymi odpadami po zużyciu produktu. Oznakowanie powinno wskazywać na rodzaje tworzyw sztucznych obecnych w opakowaniu oraz potencjalne negatywne skutki dla środowiska związane z danym odpadem.

W przypadku braku odpowiedniego oznakowania opakowań lub niewłaściwego dostosowania opakowania dla osób z niepełnosprawnościami wzrokowymi wojewódzki inspektor ochrony środowiska ma prawo nałożyć administracyjną karę finansową.